KỶ NIỆM NGÀY VALUNGTUNG 17 – 2

Việt Nam-Trung Quốc như môi với răng, như Romeo và Juliet vậy, cuộc tình của họ kéo dài qua hận thù và tình yêu mãnh liệt.
“Ai cũng chỉ nói chỉ tranh chấp biên giới.Ai cũng chỉ xác định là giữ đất thôi.Tin là đồng chí với nhau, chỉ gây sự, chỉ ghen ghét thế thôi. Chứ anh em đồng chí, ai nghĩ là sẽ đánh nhau”
1.    Tấn công bất ngờ

• Vào rạng sáng 20.10.1962, Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc đã tiến hành một cuộc đột kích bất ngờ, huy động một lực lượng khổng lồ tràn sang các khu vực từ đông sang tây của dãy Himalaya, sâu bên trong lãnh thổ phía đông bắc Ấn Độ.
• Vào đêm mồng 1 rạng ngày mồng 2.3.1969. Một lực lượng lớn quân Trung Quốc bí mật tập hợp bên kia biên giới, bờ bên Trung Quốc của sông Ussri, triển khai theo kế hoạch tác chiến mang tên "Trừng phạt" tấn công đảo Damaski lúc đó đang do Liên Xô nắm giữ. 
• Ngày 15.2.1979, nhân dịp 29 năm hiệp ước Trung-Xô về vấn đề Mông Cổ và thời điểm kết thúc chính thức Hiệp ước hợp tác Trung-Xô, Đặng Tiểu Bình tuyên bố Trung Quốc chuẩn bị tấn công giới hạn Việt Nam. Thì 5 giờ sáng ngày 17.2.1979, lực lượng Trung Quốc khoảng 120.000 quân bắt đầu tiến vào Việt Nam trên toàn tuyến biên giới, mở đầu là pháo, tiếp theo là xe tăng và bộ binh.

2.    Tập trung toàn lực

• Các tướng lĩnh quân đội Trung Quốc tin rằng nên tấn công càng nhanh và càng mãnh liệt càng tốt, nhằm tạo ra những trận đánh tốc chiến tốc thắng.
• Trong ngày đầu của cuộc chiến 1979, chiến thuật dùng biển lửa và biển người của Trung Quốc đã có kết quả tốt, họ tiến được vào sâu trong lãnh thổ Việt Nam hơn 10 dặm và chiếm được một số thị trấn. Chiến sự ác liệt nhất diễn ra tại các vùng Bát Xát, Mường Khương ở tây bắc và Đồng Đăng, cửa khẩu Hữu Nghị, Thông Nông ở đông bắc. Quân Trung Quốc cũng đã vượt sông Hồng và đánh mạnh về phía Lào Cai

3.    Ra tay trước

• Cựu Thủ tướng Trung Quốc Chu Ân Lai từng nói rằng cuộc chiến năm 1962 có mục đích là để “dạy cho Ấn Độ một bài học”.
• Năm 1979, Đặng Tiểu Bình vừa kết thúc chuyến công du sang Mỹ, cùng với việc ông ta lớn tiếng đe dọa "dạy cho Việt Nam một bài học", Trung Quốc tỏ ra họ có được hậu thuẫn từ Hoa Kỳ, hoặc ít nhất là Mỹ cũng im lặng tán thành. Ngoài ra việc Trung Quốc cắt nguồn viện trợ dầu cho Việt Nam vào cuối năm 1978, vốn chiếm tới hơn một nửa tiêu thụ dầu của Việt Nam, trong khi Liên Xô chưa kịp viện trợ bổ sung, cũng khiến dự trữ dầu chiến lược của Việt Nam bị thiếu hụt trong thời điểm quyết định khi quân Trung Quốc tấn công.

4.    Kiên nhẫn chờ thời cơ

• Chiến dịch tấn công Ấn Độ 1962 diễn ra trùng với thời điểm đang có cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba.
• Năm 1962, Mỹ bất ngờ tuyên bố phát hiện Liên Xô triển khai tên lửa ở Cuba, chỉ cách bán đảo Florida chưa tới 150 km.
• Trung Quốc chọn thời điểm này để tấn công Ấn Độ vì các nguồn quốc tế ủng hộ New Dehli đang tập trung vào cuộc khủng hoảng Cuba, giáo sư Chellaney phân tích.
• Và ngay khi Mỹ và Nga chấm dứt tình trạng căng thẳng tại Cuba thì Trung Quốc cũng đơn phương tuyên bố ngừng cuộc chiến tại Ấn Độ.
• Ngay cả sau khi cuộc chiến tại Ấn Độ đang diễn ra, cộng đồng quốc tế vẫn đang tập trung vào tình hình tiếp diễn sau cuộc đối đầu giữa Mỹ và Liên Xô, chứ không để ý đến cuộc tấn công của Trung Quốc.

5.    Hợp thức hóa các hành động của mình

• Bắc Kinh đã gọi cuộc tấn công tại khu vực biên giới với Ấn Độ hồi năm 1962 là “Một cuộc phản công tự vệ”.
• Năm 1979 Phía Trung Quốc gọi là Chiến tranh đánh trả tự vệ trước Việt Nam (Đối Việt tự vệ hoàn kích chiến)

6.    Sẵn sàng mạo hiểm

• Cuộc chiến hồi năm 1962 diễn ra trong giai đoạn Trung Quốc còn nghèo và không có vũ khí hạt nhân, nhưng cuộc chiến này đã cho thế giới thấy cách nghĩ của tướng lĩnh Trung Quốc. Và nó cũng giúp lý giải tại sao có nhiều nhận định cho rằng việc Trung Quốc gia tăng sức mạnh quân sự là một mối lo ngại lớn, chuyên gia phân tích người Ấn Độ bình luận.
• Khi quân Trung Quốc rút khỏi Việt Nam tháng 3 năm 1979, Trung Quốc tuyên bố họ không tham vọng dù "chỉ một tấc đất lãnh thổ Việt Nam". Trên thực tế, quân Trung Quốc chiếm đóng khoảng 60 km2 lãnh thổ có tranh chấp mà Việt Nam kiểm soát trước khi chiến sự nổ ra. Tại một số nơi như khu vực quanh Hữu Nghị Quan gần Lạng Sơn, quân Trung Quốc chiếm đóng các lãnh thổ không có giá trị quân sự nhưng có giá trị biểu tượng quan trọng. Tại các nơi khác, quân Trung Quốc chiếm giữ các vị trí chiến lược quân sự làm bàn đạp để từ đó có thể tiến đánh Việt Nam.
• Cuộc chiến năm 1979 cho Trung Quốc thấy sự lạc hậu của vũ khí cũng như chiến thuật mà quân đội nước này sử dụng, do đó, sau cuộc chiến là bắt đầu của một cuộc cải cách và hiện đại hóa mạnh đối với Quân giải phóng Trung Quốc, ngày nay công cuộc hiện đại hóa này vẫn tiếp tục. Ảnh hưởng trực tiếp có thể thấy là ngân sách dành cho quốc phòng của Trung Quốc tăng từ 15% năm 1978 lên 18% năm 1979.
• Tranh cãi: 20.000+ bị giết; Việt Nam tuyên bố 26.000 chết, 37.000 bị thương, 280 xe tăng bị phá hủy. Trung Quốc tuyên bố 6.900 chết, 15.000 bị thương.

Cũng lạ, cả đất nước bất ngờ trước một cuộc xâm lược của 60 vạn quân, trên toàn tuyến biên giới 1.200 km của cả 6 tỉnh biên giới. Hay là vì câu thơ mà Tố Hữu viết về Mỵ Nương "Trái tim lầm chỗ để trên đầu" là dành chung cho chúng ta? Dù bài học cảnh giác đã có từ cả ngàn năm trưoc. (Trong câu chuyện ông Vương Dương Tường cũng nhắc đến cụ Tố Hữu, nhưng không phải với sự cẩn trọng khi cụ viết câu thơ về Mỵ Nương"